عینک‌هایی که با عنوان "UV" یا "UV Protection" (محافظت در برابر اشعه ماوراءبنفش) شناخته می‌شوند، به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از چشمان شما در برابر اشعه ماوراءبنفش (Ultraviolet) خورشید محافظت کنند. این اشعه‌ها شامل دو نوع اصلی هستند: UVA و UVB که هر دو می‌توانند به چشم آسیب برسانند. محافظت در برابر این اشعه‌ها یکی از جنبه‌های مهم سلامت چشم است، به خصوص در مواجهه با نور خورشید و محیط‌های باز.

اشعه ماوراءبنفش (UV) چیست؟

اشعه ماوراءبنفش یکی از اجزای نور خورشید است که در طیف الکترومغناطیسی قرار دارد و شامل طول موج‌هایی کوتاه‌تر از نور مرئی است. این اشعه‌ها به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند :

    UVA این اشعه دارای طول موجی بین 320 تا 400 نانومتر است. اشعه UVA به سطح زمین می‌رسد و می‌تواند به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ کند. این اشعه با پیری زودرس پوست و آسیب به بافت‌های چشم مرتبط است.

    UVB طول موج اشعه UVB بین 290 تا 320 نانومتر است. این نوع اشعه عمدتاً توسط لایه اوزون جذب می‌شود اما مقداری از آن به زمین می‌رسد. UVB می‌تواند باعث سوختگی‌های پوستی (آفتاب‌سوختگی) و آسیب به لایه بیرونی چشم (قرنیه) شود.

    UVC این اشعه دارای طول موجی بین 100 تا 290 نانومتر است و به دلیل جذب کامل توسط لایه اوزون و جو زمین، به سطح زمین نمی‌رسد و به همین دلیل معمولاً نگرانی برای سلامتی انسان ندارد.

اثرات اشعه ماوراءبنفش بر چشم

اشعه ماوراءبنفش می‌تواند اثرات جدی بر روی چشم‌ها داشته باشد. برخی از مهم‌ترین مشکلاتی که با قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض اشعه UV ممکن است به وجود بیایند شامل موارد زیر است :

 فوتوکراتیت : این وضعیت به نوعی آفتاب‌سوختگی قرنیه چشم اشاره دارد که می‌تواند در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه UVB رخ دهد. علائم آن شامل درد شدید، قرمزی چشم، و حساسیت به نور است.

آب مروارید : آب مروارید به حالتی اشاره دارد که در آن عدسی چشم شفافیت خود را از دست می‌دهد و باعث کاهش دید می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض اشعه UV می‌تواند خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهد.

دژنراسیون ماکولا : این وضعیت که به آن "تخریب لکه زرد" نیز گفته می‌شود، عمدتاً در افراد مسن دیده می‌شود و می‌تواند منجر به کاهش دید مرکزی شود. اشعه UV یکی از عوامل خطرزا برای این بیماری محسوب می‌شود.

پتریژیوم : این یک رشد غیرطبیعی در ملتحمه (غشای شفافی که سطح داخلی پلک و سطح چشم را پوشش می‌دهد) است که ممکن است در اثر قرار گرفتن در معرض اشعه UV شکل بگیرد. این وضعیت می‌تواند باعث اختلال در بینایی شود و در مواردی نیاز به جراحی دارد.

چگونه عینک‌های UV از چشم‌ها محافظت می‌کنند؟

عینک‌های UV به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از عبور اشعه ماوراءبنفش به چشم‌ها جلوگیری کنند. برای دستیابی به این هدف، این عینک‌ها دارای فیلترهایی هستند که اشعه‌های مضر UVA و UVB را جذب یا منعکس می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که این اشعه‌ها به چشم برسند. برخی از عینک‌ها می‌توانند تا 100% از اشعه‌های UVA و UVB جلوگیری کنند.

فاکتور UV در عینک‌ها به معنای میزان محافظتی است که آنها ارائه می‌دهند. به طور معمول، عینک‌هایی با UV 400 توصیه می‌شوند، که این بدین معنی است که این عینک‌ها قادر به مسدود کردن تمام اشعه‌هایی با طول موج تا 400 نانومتر هستند، که شامل تمام اشعه‌های UVA و UVB می‌شود.

چرا استفاده از عینک UV مهم است؟

استفاده از عینک‌های UV نه تنها برای جلوگیری از آسیب‌های آنی مانند فوتوکراتیت مهم است، بلکه برای جلوگیری از مشکلات طولانی‌مدت و مزمن نیز اهمیت دارد. قرار گرفتن مکرر و طولانی‌مدت در معرض اشعه UV می‌تواند اثرات تجمعی داشته باشد و در نهایت منجر به مشکلات بینایی جدی شود.

علاوه بر این، استفاده از عینک‌های UV در شرایط خاصی مانند برف، آب، و مناطق کوهستانی که اشعه‌های UV بیشتر منعکس می‌شوند و شدت بیشتری دارند، بسیار اهمیت دارد. به عنوان مثال، در مناطق برفی، اشعه UV می‌تواند تا 80 درصد از طریق برف منعکس شود و این امر خطر آسیب به چشم‌ها را افزایش می‌دهد.

هنگام خرید عینک‌های UV، باید به چند نکته توجه کرد؟

اطمینان از محافظت 100% در برابر UVA و UVB برچسب یا گواهی محصول باید نشان دهد که عینک قادر به مسدود کردن هر دو نوع اشعه UVA و UVB است.

اندازه و پوشش عینک : عینک‌های بزرگ‌تر و دارای پوشش جانبی بهتر می‌توانند به طور موثرتری از ورود اشعه UV از اطراف عینک به چشم‌ها جلوگیری کنند.

کیفیت لنز: لنزهای پلی‌کربنات یا لنزهای با پوشش UV به طور معمول برای محافظت در برابر اشعه UV مناسب‌تر هستند.

رنگ لنز: رنگ لنز تأثیر زیادی بر میزان محافظت در برابر UV ندارد. هرچند برخی رنگ‌ها ممکن است در شرایط نوری مختلف، کنتراست بهتری ارائه دهند.

مراقبت و نگهداری: نگهداری صحیح از عینک‌های UV می‌تواند طول عمر و کارایی آنها را افزایش دهد. خراش‌ها و آسیب‌های سطحی ممکن است کارایی محافظتی عینک را کاهش دهند.

آیا ویژگی ضد uv بودن منقضی می‌شود؟

پوشش ضد یو وی ممکن است با گذر زمان از بین برود، اما نگران نباشید، زیرا این اتفاق در مدت‌زمان طولانی رخ خواهد داد و شما می‌توانید برای چند سال بدون نگرانی از عینک uv خود استفاده کنید. البته توصیه می‌شود هر چند سال یکبار عینک آفتابی uv خود را عوض کنید تا مطمئن شوید پوشش محافظتی یو وی به‌خوبی کار می‌کند و می‌تواند از چشم‌های شما مراقبت کند. حال برخی از افراد دربارهٔ عوامل بیرونی که می‌توانند روی این پوشش تأثیر بگذارند سؤال دارند؛ توجه داشته باشید تمیز کردن عینک یا قرار گرفتن آن در معرض حرارت تاثیری بر روی این پوشش نمی‌گذارد و نگرانی از این بابت وجود نخواهد داشت.

درهنگام انتخاب عینک‌های UV، توجه به استانداردهای مختلف نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد. برخی استانداردهای معتبر جهانی مانند استانداردهای ANSI آمریکا، EN (اروپا)، و AS/NZS (استرالیا/نیوزلند) معیارهایی را برای کیفیت و عملکرد عینک‌های محافظ در برابر UV تعیین کرده‌اند. بررسی اینکه عینک خریداری‌شده دارای یکی از این استانداردها باشد، می‌تواند اطمینان از کیفیت محصول را افزایش دهد .و در آخر عینک‌های UV ابزاری اساسی برای محافظت از چشمان شما در برابر آسیب‌های ناشی از اشعه ماوراءبنفش خورشید هستند. این عینک‌ها به ویژه در محیط‌های با نور شدید خورشید یا بازتاب‌های زیاد مانند سواحل، کوهستان‌ها، و مناطقی با سطوح برفی اهمیت ویژه‌ای دارند. انتخاب یک عینک با کیفیت که قادر به مسدود کردن اشعه‌های UVA و UVB باشد، می‌تواند به حفظ سلامت چشم‌ها و جلوگیری از مشکلات جدی بینایی در طولانی‌مدت کمک کند. بنابراین، هنگام خرید عینک آفتابی، اطمینان از دارا بودن ویژگی‌های محافظتی UV بسیار مهم است.